Кулун тутар 3-5 күннэригэр Ытык Өлөөн туонатыгар Өлөөн эбэҥки национальнай оройуонун 90 сыллаах үбүлүөйдээх сылыгар аналлаах Норуот маастарын күнэ бэлиэтэннэ. Бырааһынньыкпыт уһук Хоту олорор, айар-тутар аналлаах, баай историялаах, Өлөөн эбэҥки национальнай оройуонун нэһилиэктэрин иис-уус алыбын иҥэриммит талааннаах дьоммут “Утум ситимэ” –“Амтыл хоктолитын” быыстапка кулун тутар 3 күнүгэр Дьэлиҥдэ нэһилиэгин “Долбор”оҕо образцовай үҥкүү ансаамбылын толоруутунан арылынна.
Өбүгэ саҕаттан бэриллэн, харыстанан кэлбити үйэтитэр, утуму салҕыыр, билэрбитин тарҕатар, көрдөрөр, билиһиннэрэр ытык иэспит буолар. Өбүгэ таҥаһын үйэтитээччи, тарҕатааччы буолаллар илиилэригэр талааннах биһиги маастардарбыт. Ииһи сэргиир, кэрэни кэрэһэлиир, айылҕаттан талааннаах оройуоммут нэһилиэктэрин олохтоохторо бэйэлэрин үлэлэрин дьон дьүүлүгэр таһаардылар, ол курдук:
- Дьэлиҥдэ нэһилиэгиттэн Саха республикатын уус-уран оҥоһук маастара Валентина Алексеева, Өлөөн оройуонун норуотун маастара Маргарита Данилова – кини үлэлэрин аҕалла бииргэ төрөөбүт балтыта Людмила Кириллова.
- Кирбэй нэһилиэгиттэн туундара хоһуун табаһыта Валентина Степанова,
- Өлөөн нэһилиэгиттэн норуодунай маастар, элбэх оҕолоох күн-күбэй Ийэ Ия Сергеева,
- Солоҕоон нэһилиэгиттэн норуот маастардара Валентина Николаева.
- Өлөөн эбэҥки национальнай оройуона талааннаах дьоммутунан киэн туттабыт, төрөөбут дойдугут дьонун болҕомтотун тардан, өй-санаа өттүнэн байан, кэҥээн, дириҥээн, уос номоҕор, кэрэ кэпсээҥҥэ киириэххит, Өлөөммүт аатын аатырдарга, суон сураҕырдарга үлэ араас салааларын баһылаан дойдубут социальнай-экономическай сайдыытыгар олоххутун аныаххыт диэн бигэтик эрэнэбит, ситиһиини баҕарабыт! Быыстакка үөрүүлээх арыыллыытын эдэр ыал, “Аарык” этнокултуурнай киин үлэһиттэрэ Виталий, Сандаара Протопоповтар иилээн-саҕалаан ыыттылар. Кулун тутар 4 күнүгэр “Өбүгэ кистэлэҥэ-үйэлэри уҥуордаан” научно-практическай конференциябыт арыллыытын сиэрэ-туома сарсыардаттан саҕаланна. Бу арыллыыга оройуон нэһилиэктэрин олохтоохторо, түмсүүлэр оҕотуттан кырдьаҕаһыгар дылы кыттыыны ыллылар.
Тэрээһиммит сиэрин-туомун бэйэбит кыыспыт, Кирбэйтэн төрүттээх Надежда Васильева – Күн Нуурал Хотун ыытта.
Кинини ситэрэн биэрдэ эбэҥкилэр Бегиммит Александр Варламов эбэҥкилии саҥаран иҥэрэн, тэрээһиммит үрдүк таһымнаахтык ааһарын көрдөстө, айах туттан Аал уоппутун күндүлээтэ.
Бу кэннэ “Өбүгэ кистэлэҥэ-үйэлэри уҥуордаан” научно-практическай конференциябыт үлэтин саҕалаата.
Кэтэһиилээх кулун тутар 5 күммүт сарсыардаттан Саха республикатын Норуотун Маастарын күнүн сэлэлии хаамыынан бөһүөлэкпит киин уулуссатынан хааман А.И.Иванов аатынан сквергэ нэһилиэктэринэн параадтаан кэллибит. Бастакынан Дьэлиҥдэ нэһилиэгэ Аҕа баһылык Александр Егоров уонна “Сугулан” депутата Прокопий Павлов, Кирбэй нэһилиэгэ – Владислав Николаев, Өлөөн-Николай Семенов, Солоҕоон нэһилиэгин депутата Ульяна Васильева-Бетту уонна Алена Винокурова салайааччылаах олохтоохтор көхтөөхтүк кытыннылар. Быйыл ханнык да сыллардааҕар элбэх киһини Солоҕоон нэһилиэгэ түмтэ.
Нэһилиэктэринэн кыһыҥҥы таҥас маанытын көрдөрөн, дуоһуйа үҥкүүлээн баран дьиэҕэ киирэн норуот маастардарын V Форумун үлэтин саҕалаатыбыт.
Бу күн үөрүүлээхтик 76 сыл анараа өттүгэр И.В.Сталиҥҥа Дьэлиҥдэ нэһилиэгин олохтооҕо, Сталин колхоз иистэнньэҥэ Прасковья Николаевна Николаева тикпитин биһиги маастардарбыт уруккуну сөргүтэн тигэн дьон дьүүлүгэр таһаардылар.
Дьэлиҥдэ нэһилиэгэ «Саҥыйах», Өлөөн нэһилиэгэ «Бэргэһэ», Солоҕоон нэһилиэгэ » Үтүлүк», Кирбэй нэһилиэгэ «Курумуу»тигэргэ сорудах, сыал туруоруммуппут. Илиилэрин сылааһынан бигээн тиктилэр Саха республикатын уус-уран оҥоһуктарын маастара Евдокия Николаева уонна Өлөөн оройунун маастардара Любовь Павлова, Ия Сергеева, Матрена Николаева.
Норуот ииһин –ууһун тута сылдьар талааннаах дьоҕурдаах дьонноох буоламмыт төрүт ииспит сүппэт, сэмэлийбэт. Эһигинэн киэн туттабыт, туппуккут тупсан истин, оҥорбуккут үйэлээх буоллун, хараҕы сымнаттын, сүрэҕи үөртүн, үйэттэн үйэҕэ тиийдин.
Бу үөрүүлээх күҥҥэ Ия Яковлевна Сергееваҕа Саха республикатын уус-уран оҥоһук маастара үрдүк аат туттарылынна. Эҕэрдэ иистэнньэҥ Далбар Хотуҥҥа.
Манна даҕатан эттэххэ Ия Яковлевна олох эдэриттэн иистэнэн, оҕолорун улаатыннарда диэтэххэ сыыспатым буолуо. Иискэ баҕалаах кыыс норуот маастардарын Елена Даниловна Александрованы, Евдокия Васильевна Винокурованы кэрийэ сылдьан иис, имии кистэлэҥин үөрэтэн элбэх билиини иҥэриммитэ. Билигин бэйэтэ үөрэтэр киһи буолла.
Иис-уус алыбын иҥэриммит дьоммутугар сып-сырдык санааны баҕарабыт, үөрэ-көтө сылдьыҥ, эрчимнээхтик, эрэллээхтик саҥа хардыылары, саҥа сүүрээннэри саҕа туруҥ! Өбүгэ күүһүн иҥэринэн, итэҕэллээх, сиэрдээх буолуоҕуҥ! Иэримэ дьиэбит ичигэһинэн, алаһа дьиэбит сылааһынан сыдьаайдын, Бука бары этэҥҥэ олоруоҕуҥ, сырдык санаабыт сыдьаайа турдун, үүнэр-сайдар ыччаттарбыт дьоллоохтук, дьоһуннаахтык олордуннар!
